تلفن در ایران

تلفن در ایران :

در سال ۱۲۶۵ شمسی مصادف با ۱۸۸۶ میلادی، برای اولین بار در ایران، یک رشته سیم تلفن بین تهران و شاهزاده عبدالعظیم به طول ۷/۸ کیلومتر توسط بوآتال بلژیکی که امتیاز راه آهن ری را داشت کشیده شد ولی در واقع مرحله دوم فناوری مخابرات در تهران از سال ۱۲۶۸ شمسی یعنی ۱۳ سال پس از اختراع تلفن با برقراری ارتباط تلفنی بین دو ایستگاه ماشین دودی تهران و شهر ری آغاز شد. پس از آن بین کامرانیه در منطقه شمیران و عمارت وزارت جنگ در تهران و سپس بین مقر ییلاقی شاه قاجار در سلطنت آباد سابق و عمارت سلطنتی تهران ارتباط تلفنی دایر شد. وزارت تلگراف در سال ۱۲۸۷ شمسی با وزارت پست ادغام و به نام وزارت پست و تلگراف نامگذاری شد. در سال ۱۳۰۲ شمسی قراردادی برای احداث خطوط تلفنی زیرزمینی با شرکت زیمنس و هالسکه منعقد شد و سه سال بعد در آبان ماه ۱۳۰۵ شمسی تلفن خودکار جدید بر روی ۲۳۰۰ رشته کابل در مرکز اکباتان آماده بهره‌برداری شد. در سال ۱۳۰۸ شمسی امور تلفن نیز تحت نظر وزارت پست و تلگراف قرار گرفت و به نام وزارت پست و تلگراف و تلفن نامگذاری شد. مرکز تلفن اکباتان در سال ۱۳۱۶ شمسی به ۶۰۰۰ شماره تلفن رسید و دو سال بعد بهره‌برداری شد و در سال ۱۳۳۷ به ۱۳ هزار شماره توسعه یافت. خطوط تلفن جدید یا کاریر نیز پس از شهریور ۱۳۲۰ مورد بهره‌برداری قرار گرفت و ارتباط تلفنی بین تهران و سایر شهرها گسترش یافت و مراکز تلفنی تهران یکی پس از دیگری تأسیس شد. وزارت پست و تلگراف و تلفن در سال ۱۳۸۳ به نام وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات تغییر نام یافت. 
 

مخابرات در ایران : 

در ایران، ۱۴ سال پس از اختراع تلگراف یعنی در ۱۲۳۶ شمسی، اولین خط تلگراف بین تهران و چمن سلطانیه (نزدیک زنجان) نصب و راه‌اندازی شد و دو سال بعد به سمت زنجان و تبریز و جلفا امتداد یافت و به شبکه تلگراف روسیه پیوست و روزبه‌روز توسعه یافت. ایران در ۱۲۴۸ خورشیدی، به عضویت اتحادیه بین‌المللی تلگراف – که بعدها به اتحادیه بین‌المللی ارتباطات راه دور تغییرنام یافت، درآمد.

چند سال پس از اختراع تلفن یعنی در ۱۲۶۹ خورشیدی بین دو ایستگاه ماشین دودی تهران و شهرری اولین خط تلفن برقرار شد. روند توسعه کمی و کیفی مخابرات از مرحله تلفن مغناطیسی تا مرحله خودکار و ارتباطات ماهواره‌ای در ایران ادامه یافت.

در سال ۱۳۰۸، امور تلفنی به شکل یک اداره زیرنظر وزارت پست و تلگراف قرار گرفت و از آن پس، این وزارتخانه به وزارت پست و تلگراف و تلفن تغییر نام داد.

در سال ۱۳۱۳ تمامی شرکتهای تلفن موجود در سطح کشور در هم ادغام شدند و شرکتی واحد، به نام شرکت سهامی تلفن ایران با مشارکت آن و زیر نظر وزارت پست و تلگراف و تلفن بوجود آمد و فعالیتهای ارتباطی – مخابراتی کشور به دو سازمان مستقل دولتی سپرده شد. به دلیل افزایش جمعیت شهرها و ضرورت ایجاد ارتباط بین نقاط دور و نزدیک، بموجب قانون تاسیس و اساسنامه شرکت مخابرات ایران مصوب خردادماه ۱۳۵۰، شرکت سهامی تلفن ایران، منحل و تمامی دارایی‌ها و دیون و مطالبات و تاسیسات و کارکنان آن به شرکت مخابرات منتقل شد و از سال ۱۳۵۱ امور تلگراف و تلفن و بی‌سیم و همه تجهیزات مخابراتی وزارت پست و تلگراف و تلفن، با شرکت سهامی در هم ادغام شدند و سازمان جدیدی به نام شرکت مخابرات ایران پدید آمد که از آن تاریخ تا امروز به همین نام و تحت نظارت وزارت پست و تلگراف و تلفن فعالیت داشته است.

به منظور تغییر ساختار و خصوصی‌سازی در شرکت مخابرات ایران، اساسنامه شرکت مادر تخصصی مخابرات به تصویب رسیده است. بنابراین شرکتهای ارتباطات زیرساخت، ارتباطات سیار و ارتباطات دیتا از شرکت مخابرات ایران جدا شده و به غیر از شرکت ارتباطات زیرساخت، باقی شرکتها به همراه شرکتهای مخابرات استانی به ترتیب خصوصی‌سازی خواهند شد. در نتیجه شرکت مادر تخصصی مخابرات تنها قانونگزار بوده و شرکتهای دیگر امور اجرایی را به عهده خواهند داشت.